Làm việc trên cao là một trong những công việc nguy hiểm nhất tại công trình xây dựng, cơ khí, điện lực và bảo trì nhà xưởng. Chỉ một sơ suất nhỏ—trượt chân, giàn giáo lỏng, không móc dây đai đúng điểm—cũng có thể dẫn đến tai nạn nghiêm trọng, thậm chí tử vong. Vì vậy, nắm vững các quy tắc an toàn là điều bắt buộc.
Bài viết dưới đây phân tích kỹ 10 lưu ý quan trọng nhất khi làm việc trên cao, giúp người lao động hạn chế rủi ro và doanh nghiệp đảm bảo tuân thủ quy định an toàn lao động.
1. Những tai nạn thường gặp phải khi làm việc trên cao
Làm việc trên cao luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro, trong đó phổ biến nhất là ngã từ độ cao do mất thăng bằng, giàn giáo không ổn định hoặc sử dụng dây đai không đúng cách. Bên cạnh đó, người lao động còn dễ gặp trượt chân trên những bề mặt trơn, dính dầu mỡ hoặc ướt mưa; bị ảnh hưởng bởi vật dụng rơi từ phía trên; hay gặp sự cố sập giàn giáo vì lắp đặt sai kỹ thuật. Ngoài ra, các tình huống điện giật khi làm việc gần nguồn điện hở và hiện tượng hoa mắt, choáng váng do nắng nóng, thiếu oxy trong môi trường kín cũng là nguyên nhân dẫn đến nhiều tai nạn nghiêm trọng. Hiểu rõ những rủi ro này là bước quan trọng để người lao động chủ động phòng tránh và tuân thủ nghiêm ngặt quy trình an toàn.
2. 10 Lưu ý quan trọng khi làm việc trên cao để luôn giữ an toàn
2.1. Kiểm tra điều kiện làm việc trước khi leo lên cao
Đánh giá môi trường xung quanh
Trước khi làm việc, cần kiểm tra:
Độ ổn định của nền đất
Các vật cản hoặc khu vực trơn trượt
Tình trạng ẩm ướt, gió lớn, thời tiết xấu
Kiểm tra giàn giáo hoặc kết cấu đứng
Giàn giáo phải:
Lắp đúng kỹ thuật
Có lan can bảo vệ
Có mặt sàn chắc chắn, không cong vênh
Kiểm tra mỗi ngày trước khi sử dụng.
2.2. Sử dụng dây đai an toàn đúng tiêu chuẩn
Chọn đúng loại dây đai
Trên thị trường có nhiều loại dây đai:
Dây đai toàn thân (Full-body harness)
Dây đai bán thân
Dây đai 1 móc, 2 móc
Làm việc trên cao từ 2 mét trở lên → bắt buộc dùng dây đai toàn thân.
Móc vào điểm neo cố định
Điểm neo phải:
Chịu lực ≥ 15kN
Gắn vào kết cấu chắc chắn (thép, bê tông)
Không móc vào lan can, ống nước, vật liệu yếu
Kiểm tra dây trước khi sử dụng
Quan sát kỹ:
Sợi dù sờn
Khóa gãy
Móc không đóng kín
Nếu có dấu hiệu hỏng → NGỪNG dùng ngay.
2.3. Giữ tay chân khô ráo – sử dụng giày chống trượt
Giày bảo hộ đế chống trượt (SRC)
Giày cần đạt chuẩn chống trượt SRC để bám tốt khi leo thang hoặc trên bề mặt thép, bê tông.
Tránh làm việc khi tay dính dầu mỡ
Tay trơn gây trượt khi bám vào thang hoặc lan can, tăng nguy cơ rơi ngã.
2.4. Không làm việc một mình trên cao
Luôn có người giám sát
Người giám sát giúp:
Quan sát điểm nguy hiểm
Ứng phó khi có sự cố
Hỗ trợ khi dụng cụ rơi hoặc dây mắc kẹt
Sử dụng bộ đàm nếu làm việc ở khu vực rộng
Giúp liên lạc nhanh khi cần hỗ trợ.
2.5. Dùng thang đúng chuẩn và đúng kỹ thuật
Kiểm tra thang đầy đủ
Bậc thang chắc chắn
Không bị nứt gãy
Cao su chân thang còn nguyên
Đặt thang đúng góc an toàn
Góc lý tưởng khi đặt thang: 75°
Công thức: 1m lùi chân thang cho mỗi 4m chiều cao.
Không đứng trên 3 bậc cao nhất
Vị trí này không đủ điểm tựa → rất dễ mất thăng bằng.
2.6. Không mang vác quá nhiều vật dụng khi leo lên cao
Dùng túi đeo dụng cụ chuyên dụng
Không nên cầm theo nhiều vật nặng. Thay vào đó, dùng túi đeo, thùng dụng cụ treo hoặc dây kéo lên.
Tránh dụng cụ rơi xuống đất
Dụng cụ rơi từ trên cao rất nguy hiểm, có thể gây chấn thương nghiêm trọng cho người bên dưới.
2.7. Tuân thủ tuyệt đối biển cảnh báo và vùng cấm
Đặt biển cảnh báo khu vực đang thi công trên cao
Giúp người khác tránh tiếp cận khu vực nguy hiểm.
Không làm việc gần nguồn điện hở
Khoảng cách an toàn:
≥ 0,3m với điện 220V
≥ 1m với điện hạ thế
≥ 3m với điện trung/thượng thế
2.8. Đảm bảo ánh sáng đầy đủ khi làm việc trên cao
Tránh làm việc ở khu vực tối
Ánh sáng kém khiến người lao động khó quan sát bề mặt, gây trượt hoặc bước hụt.
Dùng đèn pin đội đầu hoặc đèn công trường
Đặc biệt quan trọng khi làm việc ca đêm hoặc trong kho xưởng.
2.9. Tránh làm việc trên cao khi thời tiết xấu
Gió mạnh
Gió có thể làm mất thăng bằng hoặc khiến dụng cụ rơi.
Mưa – bề mặt trơn trượt
Mưa làm giảm độ bám của giày và thang. Tuyệt đối tránh làm việc trong điều kiện này.
Nắng gắt
Nhiệt độ cao gây mệt mỏi, chóng mặt dễ dẫn đến tai nạn.
2.10. Đào tạo an toàn và kiểm tra sức khỏe định kỳ
Đào tạo an toàn khi làm việc trên cao
Người lao động cần được huấn luyện về:
Quy trình sử dụng dây đai
Kỹ thuật leo thang đúng
Nhận diện nguy cơ
Xử lý sự cố rơi ngã
Kiểm tra sức khỏe
Các vấn đề như:
Huyết áp thấp
Chóng mặt
Tim mạch
→ Làm tăng nguy cơ tai nạn khi làm việc trên cao.
Kết luận
Làm việc trên cao luôn chứa đựng những nguy hiểm khó lường, nhưng mọi rủi ro đều có thể hạn chế đáng kể nếu người lao động tuân thủ đầy đủ các quy tắc an toàn. Mười lưu ý trong bài viết không chỉ giúp bảo vệ chính đôi tay, đôi chân và tính mạng của người làm việc, mà còn giúp doanh nghiệp giảm tai nạn, tránh gián đoạn sản xuất và tiết kiệm chi phí xử lý sự cố.
An toàn không phải là lựa chọn — đó là kỷ luật bắt buộc và là hàng rào đầu tiên bảo vệ mọi người trong bất kỳ công việc trên cao nào.
