Điện giật là tai nạn có thể xảy ra bất cứ lúc nào — từ gia đình, công trường đến nơi làm việc. Nạn nhân chỉ cần tiếp xúc với nguồn điện trong vài giây cũng có thể rơi vào tình trạng ngừng tim, ngừng thở nếu không được xử lý đúng cách. Vì vậy, hiểu rõ cách sơ cứu người bị điện giật là kỹ năng cứu người quan trọng mà ai cũng cần biết. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn chi tiết các bước an toàn, từ ngắt nguồn điện, kiểm tra phản ứng của nạn nhân cho đến hồi sức tim phổi (CPR) – giúp bạn ứng phó nhanh chóng và hiệu quả trong tình huống khẩn cấp.
1. Giới thiệu: Điện giật – tai nạn nguy hiểm không chừa ai
Điện giật là một trong những tai nạn lao động và sinh hoạt phổ biến nhất, có thể xảy ra ở mọi nơi – từ gia đình, công trường, văn phòng cho đến nhà máy sản xuất.
Chỉ một sai sót nhỏ trong thao tác điện, hoặc dây điện hở, ổ cắm ẩm ướt, cũng có thể khiến dòng điện đi qua cơ thể, gây co cơ, ngừng tim, bỏng nặng, thậm chí tử vong nếu không được xử lý kịp thời.
Trong những tình huống như vậy, biết cách sơ cứu đúng không chỉ giúp giữ mạng sống cho nạn nhân, mà còn ngăn ngừa biến chứng nghiêm trọng.
2. Hiểu đúng về điện giật và mức độ nguy hiểm
Điện giật xảy ra khi dòng điện chạy qua cơ thể con người, ảnh hưởng đến tim, não và các cơ quan quan trọng.
Mức độ tổn thương phụ thuộc vào các yếu tố như:
Cường độ dòng điện (A) – chỉ vài miliampe đã đủ gây co cơ, 50–100 mA có thể làm ngừng tim.
Điện áp (V) – điện dân dụng (220V) đã đủ nguy hiểm, điện công nghiệp (380V trở lên) thường gây tử vong tức thì.
Thời gian tiếp xúc – càng lâu, mức độ tổn thương càng nghiêm trọng.
Đường đi của dòng điện – nếu đi qua tim hoặc não, nguy cơ tử vong rất cao.
Điện giật có thể gây ra:
Co giật cơ toàn thân
Mất ý thức hoặc ngừng thở
Bỏng điện tại điểm vào – ra
Ngừng tim đột ngột
3. Dấu hiệu nhận biết người bị điện giật
Một số biểu hiện phổ biến giúp nhận biết nạn nhân bị điện giật gồm:
Cơ thể co cứng, không cử động được
Tay bám chặt vào nguồn điện, không tự buông ra được
Da tái nhợt, tím tái, đồng tử giãn
Thở yếu, tim đập chậm hoặc ngừng hẳn
Có vết cháy hoặc bỏng ở tay, chân – nơi dòng điện đi qua
Lưu ý: Không phải ai bị điện giật cũng la hét hay ngã xuống ngay. Có trường hợp chỉ ngất lịm hoặc ngừng thở âm thầm, nên phát hiện sớm là vô cùng quan trọng.
4. Cách sơ cứu người bị điện giật – Quy trình chi tiết
Sơ cứu người bị điện giật cần thực hiện nhanh nhưng phải an toàn và đúng cách.
Dưới đây là 5 bước sơ cứu chuẩn, được khuyến nghị bởi Bộ Y tế và WHO (Tổ chức Y tế Thế giới):
Bước 1: Ngắt nguồn điện – đảm bảo an toàn cho người cứu
Tuyệt đối không chạm trực tiếp vào nạn nhân khi họ vẫn còn tiếp xúc với nguồn điện!
Hãy nhanh chóng:
Ngắt cầu dao, công tắc điện, rút phích cắm nếu có thể.
Nếu không ngắt được điện, dùng vật cách điện như gậy gỗ khô, gậy nhựa, ghế nhựa, vải khô dày… để gạt dây điện hoặc tách nạn nhân ra khỏi nguồn điện.
Đứng trên vật cách điện (thảm cao su, gỗ khô, giày đế cách điện) khi tiếp cận.
Tuyệt đối không dùng tay trần hoặc vật bằng kim loại, ướt nước để kéo nạn nhân ra – bạn có thể bị giật theo.
Bước 2: Kiểm tra tình trạng nạn nhân
Sau khi tách khỏi nguồn điện, nhanh chóng kiểm tra các dấu hiệu sinh tồn:
Nạn nhân còn thở không?
Tim còn đập không?
Có phản ứng khi gọi hoặc lay nhẹ không?
Nếu nạn nhân bất tỉnh, ngừng thở hoặc tim không đập, phải thực hiện hồi sức tim phổi (CPR) ngay lập tức.
Bước 3: Thực hiện hô hấp nhân tạo và ép tim ngoài lồng ngực (nếu cần)
Nếu nạn nhân ngừng thở, ngừng tim, hãy tiến hành sơ cứu hồi sinh tim phổi (CPR):
Đặt nạn nhân nằm ngửa trên mặt phẳng cứng.
Ép tim:
Đặt hai tay chồng lên nhau, ấn mạnh xuống giữa ngực nạn nhân khoảng 5 cm.
Tốc độ: khoảng 100–120 lần/phút (theo nhịp “Stayin’ Alive”).
Hà hơi thổi ngạt (nếu biết kỹ thuật):
Bịt mũi nạn nhân, thổi hai hơi nhẹ vào miệng, quan sát ngực phồng lên.
Tiếp tục ép tim 30 lần, thổi 2 lần, cho đến khi nạn nhân thở lại hoặc có nhân viên y tế đến.
Bước 4: Xử lý vết bỏng điện
Điện giật thường để lại vết bỏng tại điểm tiếp xúc, thường là ở tay hoặc chân.
Không bôi thuốc, không chườm đá hoặc đắp lá.
Dùng nước sạch mát (không lạnh) rửa nhẹ vết bỏng trong 10 – 15 phút.
Dùng gạc vô trùng hoặc vải sạch phủ nhẹ lên vùng bỏng.
Nếu bỏng nặng, rách da hoặc chảy dịch, đưa đến bệnh viện ngay.
Bước 5: Gọi cấp cứu và theo dõi liên tục
Ngay cả khi nạn nhân tỉnh lại, điện giật vẫn có thể gây tổn thương tim, não hoặc rối loạn nhịp tim muộn.
Vì vậy, cần:
Gọi cấp cứu 115 hoặc đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất.
Giữ nạn nhân nằm yên, ấm, thoải mái trong khi chờ hỗ trợ.
Không để nạn nhân tự đứng dậy hoặc di chuyển, vì có thể ngất trở lại.
5. Những điều tuyệt đối không nên làm khi sơ cứu điện giật
Khi sơ cứu, chỉ một hành động sai cũng có thể khiến tình huống tồi tệ hơn.
Ghi nhớ 5 “không” sau:
Không chạm trực tiếp vào người bị điện giật khi chưa cắt điện.
Không dùng nước để tạt vào nạn nhân hoặc nguồn điện.
Không bôi thuốc, dầu, kem, kem đánh răng lên vết bỏng.
Không để nạn nhân tự đi lại, vận động mạnh.
Không bỏ qua việc kiểm tra tim – thở ngay cả khi nạn nhân tỉnh.
6. Cách phòng ngừa tai nạn điện giật
Phòng tránh luôn là cách bảo vệ tốt nhất.
Một số nguyên tắc an toàn với điện bạn nên ghi nhớ:
Thường xuyên kiểm tra dây điện, ổ cắm, thiết bị điện trong nhà và nơi làm việc.
Không chạm vào thiết bị điện khi tay ướt hoặc chân trần.
Trang bị thiết bị ngắt điện tự động (CB, RCD) để phòng rò rỉ điện.
Tại công trường, luôn sử dụng găng tay cách điện, ủng cao su, thảm cách điện.
Tuyên truyền và huấn luyện sơ cứu điện giật cho người lao động định kỳ.
7. Kết luận: Bình tĩnh và đúng cách – chìa khóa để cứu sống
Điện giật có thể xảy ra trong tích tắc, nhưng nếu bạn bình tĩnh, xử lý đúng quy trình, bạn hoàn toàn có thể cứu sống nạn nhân và ngăn ngừa thương tổn nghiêm trọng.
Hãy luôn nhớ:
Cắt điện trước – cứu người sau.
Giữ an toàn cho bản thân trước khi giúp người khác.
Học và thực hành kỹ năng sơ cứu cơ bản – vì đó là kỹ năng mỗi người nên biết.
Một hành động đúng lúc có thể cứu một mạng người.
Hãy chia sẻ kiến thức này để cùng nhau xây dựng môi trường làm việc và sinh hoạt an toàn – không tai nạn điện!
